GASTBLOG – Inmiddels is wel duidelijk geworden dat armoede een fenomeen is dat niet met een beetje hulp, af en toe een financiële injectie en veel repressie, opgelost kan worden.
Onder de titel “waarom arme mensen domme dingen doen” is een onderzoeksrapport verschenen waarin staat dat langdurige stress invloed heeft op de keuzes die wij maken. Heel kort samengevat gaat het erover dat bij stress beslissingen worden genomen voor het nu en dat mogelijk negatieve consequenties voor later buiten beeld blijven. In de praktijk blijkt armoede dan ook vaak van generatie op generatie over te gaan. In de permanente stress van een tekort aan geld, worden structurele oplossingen eenvoudigweg niet gevonden.
Recent is een aantal voorbeelden in de krant verschenen van mensen die van de bijstand genoten en ook niet van plan waren om betaald werk te gaan doen. Zij hadden voldoende aan wat ze kregen en hadden alle tijd om zich te wijden aan wat zij leuk en belangrijk vonden. De reacties daarop waren, zoals te verwachten, niet onverdeeld positief. Zeker ook omdat één van hen, werkenden betitelde als ‘loonslaven’. Wat op z’n minst bijzonder is, in de wetenschap dat die ‘loonslaven’ zijn uitkering mogelijk maken.
Twee heel verschillende voorbeelden, maar in beide gevallen zou een basisinkomen een geweldige oplossing zijn.
Bij een basisinkomen horen geen verplichtingen, dus ook geen controles. Een belangrijke oorzaak van stress valt daarmee weg en er ontstaat ruimte voor lange-termijn keuzes, zodat schulden kunnen worden weggewerkt, er werk gevonden kan worden enz. Het niet hebben van een betaalde baan, betekent overigens niet dat je geen toegevoegde waarde hebt voor de maatschappij. In tegendeel zelfs, kunst, mantelzorg, vrijwilligerswerk e.d. zijn cruciaal om onze maatschappij draaiende te houden. Een basisinkomen biedt de mogelijkheid aan iedereen om daarin de keuze te maken die het beste bij hem of haar past.
Het basisinkomen is niet nieuw, het idee bestaat al jaren en wordt op sommige plekken in de wereld ook daadwerkelijk toegepast. De tegenstanders stellen echter dat een basiskomen onbetaalbaar is. Ik stel daar tegenover dat het huidige sociale stelsel onbetaalbaar is, en dat blijkt ook omdat het langzaam maar zeker ontmanteld wordt. Het introduceren van een basisinkomen vraagt om een andere en bredere kijk op de samenleving. Het levert in mijn stellige overtuiging veel meer op dan het kost. Doen dus!
Arjen Baan
Humanitas Drechtsteden
